Ο νέος αντεργατικός νόμος της Κεραμέως, που προωθείται εν μέσω καλοκαιριού, έρχεται να προστεθεί σε μια μακριά αλυσίδα νομοθετημάτων που έχουν ως στόχο την απορρύθμιση κάθε μορφής εργατικής προστασίας. Από τους αντεργατικούς νόμους όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων έως και τους τελευταίους (Χατζηδάκη, Γεωργιάδη, Κεραμέως) η επίθεση στα εργασιακά δικαιώματα είναι συνεχής και εντεινόμενη. Αυτοί οι νόμοι ακολουθούν μια στοχευμένη ταξική στρατηγική που επιτρέπει στα αφεντικά να αντλούν όλο και μεγαλύτερο κέρδος από την εργασία μας, με το κράτος να αναλαμβάνει τον ρόλο του θεσμικού προστάτη της εκμετάλλευσης, καταστέλλοντας οποιαδήποτε φωνή αντίδρασης.

Αυτή η μεταρρύθμιση δεν πραγματοποιείται ούτε για λόγους ισότητας, ούτε για λόγους κοινωνικής «προόδου» – όπως θέλουν να την παρουσιάσουν – αλλά για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των οικονομικά ισχυρών. Κάθε κυβέρνηση, προκειμένου να εξυπηρετήσει το Κεφάλαιο, υλοποιεί την ίδια στρατηγική: διάλυση των συλλογικών συμβάσεων, κατάργηση εργασιακών δικαιωμάτων, εντατικοποίηση και ελαστικοποίηση ωραρίων.

Η πρόβλεψη για 13ωρη εργασία στον ίδιο εργοδότη είναι η θεσμοθέτηση της εξάντλησης. Δεν πρόκειται για κάποια εξαίρεση ή «ευελιξία», αλλά για τον κανόνα της νέας εργασιακής κανονικότητας που μας επιβάλλουν. Άλλωστε η δήθεν “δικλείδα ασφαλείας” ότι η παράταση του ωραρίου θα πραγματοποιείται μόνο με την συναίνεση των εργαζόμενων, καταργείται στην πράξη από τον εργοδοτικό εκβιασμό και τον μπαμπούλα της απόλυσης.

Άλλη σημαντική αλλαγή είναι η πρόβλεψη συμβάσεων μηδενικού χρόνου – δηλαδή να παρέχεται εργασία μόνο όταν και αν το αφεντικό έχει ανάγκη, και όχι με βάση κάποιο σταθερό ή κυκλικό ωράριο συγκεκριμένων ωρών- καθώς και οι προσλήψεις – αλλά και απολύσεις- μέσω κινητού, για εργασία ακόμη και μερικών ημερών! Αυτή η αλλαγή επιθυμεί δήθεν να πατάξει την μαύρη εργασία κάποιων έκτακτων μεροκαμάτων που πραγματοποιούν εργαζόμενοι/ες κυρίως νεαρής ηλικίας σε κλάδους όπως η εστίαση, αλλά ουσιαστικά, αντί να χτυπήσει τα αίτια που οδηγούν σε αυτή την βραχυχρόνια εκμετάλλευση χωρίς δικαιώματα, δίνει αντίθετα το δικαίωμα στους εργοδότες να νομιμοποιούν αυτή την συνθήκη χωρίς να χρειάζεται να παρέχουν πραγματικές συμβάσεις μόνιμης και σταθερής εργασίας. Έχουμε δει ήδη πώς τα αφεντικά εκμεταλλεύονται την δωρεάν ή κακοπληρωμένη εργασία εργαζομένων “υπό εκπαίδευση” για ολόκληρες ημέρες ή και εβδομάδες. Τώρα θα μπορούν να το κάνουν νόμιμα, χωρίς να χρειάζεται να υπογράφουν μακροχρόνιες συμβάσεις και να παραχωρούν εργασιακά δικαιώματα.

Τέλος, θεσμοθετείται πλέον και επίσημα η δυνατότητα “σπασίματος” των ετήσιων αδειών σε πολλά μέρη μέσα στον χρόνο – πάντα μετά από…αίτημα του εργαζόμενου και “χωρίς εξαναγκασμό”, για να μην ξεχνιόμαστε- κάτι που, αν και συνέβαινε ανεπίσημα σε πολλές εταιρίες και κλάδους, πλέον λύνει και επίσημα τα χέρια των αφεντικών, ώστε να ρυθμίζουν οι ίδιοι την ανάπαυση των εργαζομένων, αναλόγως των αναγκών της επιχείρησης.

Σε μια εποχή που η τεχνολογική πρόοδος – αν τεθεί φυσικά στην υπηρεσία όλης της κοινωνίας και όχι απλά του Κεφαλαίου- επιτρέπει την ραγδαία μείωση των ωρών εργασίας με δουλειά για όλους/ες, βλέπουμε πως κινούμαστε προς την αντίθετη κατεύθυνση, κάτι που αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την υποταγή του Κράτους στις ανάγκες του ντόπιου και ξένου Κεφαλαίου ως προς την άντληση απόλυτης υπεραξίας από την εργασία μας. Με λίγα λόγια, όσες περισσότερες ώρες δουλεύουμε, τόσο περισσότερο κερδίζουν τα αφεντικά μας.

Η ζωή του εργαζόμενου γίνεται λάστιχο• μια ζωή καθορισμένη από την ανάγκη επιβίωσης, την ανασφάλεια και τον διαρκή φόβο της απόλυσης. Σύμφωνα με την κυβέρνηση οι νόμοι αυτοί είναι υπέρ των εργαζομένων, διότι τους προσφέρουν ευελιξία, ενώ παριστάνει πως προσπαθεί δήθεν να μειώσει την αδήλωτη μαύρη εργασία. Παράδειγμα αυτών των γελοιοτήτων αποτελεί η ψηφιακή κάρτα εργασίας, αφού οι εργαζόμενοι και εργαζόμενες γνωρίζουμε πολύ καλά τους τρόπους με τους οποίους εφαρμόζεται αυτό το μέτρο και ότι σε καμία περίπτωση δεν έχει πετύχει τον δήθεν διακηρυγμένο σκοπό του.

Για να το κάνουμε πιο ξεκάθαρο: Για το Κράτος και το Κεφάλαιο, ο/η εργαζόμενος/η δεν είναι άνθρωπος. Είναι ένα γρανάζι που πρέπει να δουλεύει περισσότερο, να πληρώνεται λιγότερο και να πετάγεται όταν χαλάει. Στον βωμό της “ανάπτυξης” οι εργαζόμενοι/ες αντιμετωπίζονται σαν αριθμοί . Μια “ανάπτυξη” όμως που δεν έχει καμία σχέση με τις ανάγκες της τάξης μας. Μια “ανάπτυξη” που έχει ξεπουλήσει όλες τις κρατικές δομές στο ξένο κεφάλαιο. Μια “ανάπτυξη” που έχει διαλύσει την εγχώρια παραγωγή σε όλα τα επίπεδα και έχει καταστήσει την ελληνική οικονομία παρασιτική. Και επιπρόσθετα, μέσα στην όλη αυτή την κατάσταση, ξοδεύονται πολλά δισεκατομμύρια (τα οποία θα αυξηθούν ακόμα παραπάνω – “reArm Europe”) σε πολεμικούς εξοπλισμούς, μέρος των οποίων διοχετεύεται σε ενεργούς πολέμους και γενοκτονίες (Ρωσία-Ουκρανία, Παλαιστίνη), την ίδια ώρα που τα νοσοκομεία και τα σχολεία ρημάζουν, που πραγματοποιούνται εξώσεις σε φτωχές οικογένειες, που τα ενοίκια είναι στα ύψη και οι μισθοί δεν φτάνουν ούτε για τις 20 μέρες του μήνα, λόγω της ακρίβειας σε όλους τους τομείς της ζωής μας.

Τέλος, τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής φαίνονται με τραγικό τρόπο μέσα από τα εργατικά “ατυχήματα” και “δυστυχήματα” . Το 2023 καταγράφηκαν περισσότερα από 4.100 εργατικά ατυχήματα στην Ελλάδα, ενώ τα θανατηφόρα περιστατικά αυξήθηκαν κατά 33% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Οι κλάδοι με τα περισσότερα “δυστυχήματα” είναι η οικοδομή, η μεταφορά, η καθαριότητα και η βιομηχανία – όλοι τους τομείς όπου κυριαρχεί η ακραία επισφαλής εργασία, η εντατικοποίηση και η πλήρης έλλειψη ελέγχων. Οι εργάτες/τριες πεθαίνουν στις σκαλωσιές, σε εργοτάξια, σε αποθήκες logistics, σε delivery, στα νοσοκομεία – και τα αφεντικά συνεχίζουν ανενόχλητα να μιλούν για “ανθρώπινα λάθη” και “κακιά στιγμή”. Όμως η αλήθεια είναι πως αυτά τα “ατυχήματα” είναι το φυσικό αποτέλεσμα ενός καθεστώτος βίας, εκμετάλλευσης και κρατικής συγκάλυψης. Είναι εργοδοτικές δολοφονίες.

Και εν μέσω μιας τέτοιας κατάστασης μας λένε πως έχουμε την “επιλογή” – λες και το αφεντικό και ο εργαζόμενος μιλάνε σε μία ισότιμη βάση και δεν υπάρχει σχέση εξουσίας- να δουλέψουμε 13ωρα. Γνωρίζουμε καλά ότι για κάποιους/ες εργαζόμενους/ες αυτό είναι ήδη πραγματικότητα – ή έστω κοντά στην πραγματικότητα τους- ωστόσο είναι πολύ σημαντικό να μην επιτρέψουμε να νομοθετηθεί επίσημα, διότι με αυτό τον τρόπο η άθλια αυτή κατάσταση αποκτά περαιτέρω νομιμοποίηση, ενώ δυσχεραίνονται ακόμα περισσότερο οι συνθήκες για τους συνδικαλιστικούς μας αγώνες και τη δράση μας.

Επιπλέον, οι νίκες της εργατικής τάξης δίνουν έμπνευση στους εκμεταλλευόμενους και δημιουργούν ρωγμές στην φιλελεύθερη ιδεολογία. Τους κάνουν να πιστέψουν στις δυνάμεις τους και να αντιληφθούν ότι αν παλέψουν μαζικά και δυναμικά χωρίς αρχηγούς και καθοδηγητές δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν και τίποτα που δεν μπορούν να καταφέρουν.

Ζούμε σε μια περίοδο που διαφαίνεται με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο πως το Κράτος κάνει όλα τα χατίρια στο Κεφάλαιο, χτυπάει απεργίες και εργατικές συγκεντρώσεις και συλλαμβάνει συνδικαλιστές κατά παραγγελία των αφεντικών. Πιο πρόσφατη περίπτωση αυτή της διεκδίκησης των δεδουλευμένων στα Yes στο υποκατάστημα της Δελφών στη Θεσσαλονίκη, όπου εργαζόμενος “παγιδεύτηκε” από τους μπάτσους με σημαδεμένα χαρτονομίσματα (δεδουλευμένα χρήματα) και κατηγορήθηκε για εκβίαση του αφεντικού, ενώ λίγες μέρες μετά, συγκέντρωση αλληλεγγύης στους εργαζόμενους στο ίδιο ίδιο κατάστημα χτυπήθηκε άγρια από δυνάμεις ΜΑΤ, ΟΠΚΕ, ΔΙΑΣ κλπ, με αποτέλεσμα την σύλληψη 30 ατόμων με την κατηγορία της συκοφαντικής δυσφήμησης, πάντα κατά παραγγελία του αφεντικού.

Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα, δεν υπάρχει χώρος για αυταπάτες ή αναμονή. Το αφήγημα της μη εναλλακτικής που προωθεί η κυρίαρχη αφήγηση είναι ίσως μία από τις μεγαλύτερες παγίδες. Οφείλουμε να δράσουμε αν θέλουμε να αλλάξει η κατάσταση και έχει αποδειχτεί συχνά από την ιστορία πως όταν αντιδρούμε μαζικά και δυναμικά κερδίζουμε. Μέσα από τα σωματεία μας να οργανώσουμε την πάλη της τάξης μας ενάντια στους καταπιεστές μας. Τίποτα δεν μας χαρίστηκε ποτέ – όλα κατακτήθηκαν μέσα από ευθείες συγκρούσεις με τα κράτη και τα αφεντικά. Και μόνο αν αγωνιστούμε, μπορούμε να πάρουμε πίσω το χρόνο, τη ζωή και την αξιοπρέπειά μας.