Όσοι και όσες ανήκουμε στην εργατική τάξη και τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα βιώνουμε καθημερινά στο πετσί μας το γνωστό “πακέτο” συστατικών που καθιστά την υποτίμηση των ζωών μας ολοένα και μεγαλύτερη: Ακρίβεια στους λογαριασμούς και τα αγαθά πρώτης ανάγκης, υψηλά ενοίκια, χαμηλοί μισθοί ή και ανεργία.

Το κόστος στέγασης έχει εκτοξευθεί μέσα σε λίγα χρόνια. Τα ενοίκια έχουν διπλασιαστεί, ειδικά στις μεγαλουπόλεις, όπου στοιβάζεται το προλεταριάτο για να καταφέρει να βρει δουλειά, οι λογαριασμοί του ρεύματος “χτυπάνε κόκκινο”, λόγω της άκρατης κερδοσκοπίας των διαφόρων εταιριών και την “απελευθέρωση” της αγοράς του ρεύματος, ενώ οι τιμές στα σούπερ μάρκετ αυξάνονται καθημερινά σχεδόν, χωρίς κανείς και καμιά να μπορεί να καταλάβει την πραγματική αιτία – που φυσικά δεν είναι ούτε “ο πόλεμος στην Ουκρανία” ούτε όμως και κάποιο… φυσικό φαινόμενο. Την ίδια ώρα, οι μισθοί μένουν σχεδόν αδρανείς ή μόνο τυπικά αυξάνονται. Οι συνθήκες γαλέρας σε μικρές ή μεγάλες εταιρίες αποτελούν τον κανόνα, ενώ για όσους τολμούν να δυσανασχετήσουν, ο “μπαμπούλας” της ανεργίας καραδοκεί.

“Κρίση”, θα μας πουν. Μια λέξη που την ακούμε από το 2008 καθημερινά και μάλιστα το βάρος της ευθύνης ρίχνεται επάνω μας συλλογικά. Ήμαστε δήθεν όλοι και όλες υπεύθυνοι για την άσχημη κατάσταση της οικονομίας. Το “όλοι μαζί τα φάγαμε” μετατράπηκε από εξοργιστική καλτ ατάκα ενός διεφθαρμένου υπουργού, στην επίσημη γραμμή του Ελληνικού Κράτους γύρω από την διαχείριση αυτής της “κρίσης”. Ποιον όμως αφορά πραγματικά η “κρίση”, όταν για άλλη μια χρονιά οι μεγάλες εταιρίες, το μεγάλο Κεφάλαιο, τόσο διεθνώς όσο και εγχώρια, σημειώνουν κέρδη-ρεκόρ; Τελικά μάλλον μερικοί λίγοι συνεχίζουν να τρώνε ακόμη με χρυσά κουταλιά, ενώ άλλοι ψάχνουν στα ράφια των καταστημάτων για τις “προσφορές” από το “καλάθι του νοικοκυριού”. “Κρίση” για τους πολλούς σημαίνει ευκαιρία για τους λίγους.

Εν μέσω αυτής της συνθήκης της περαιτέρω φτωχοποίησης των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων, βλέπουμε χιλιάδες σπίτια να μένουν κλειστά και αναξιοποίητα, ενώ μεγάλα funds (κυρίως από το εξωτερικό, πχ Ισραήλ) αγοράζουν ασταμάτητα ακίνητα προς εκμετάλλευση, κυρίως για Airbnb και βραχυχρόνια μίσθωση και μέσω μιας διαδικασίας εξευγενισμού (gentrification) αλλάζουν πολλές φορές τον χαρακτήρα ακόμη και ολόκληρων λαϊκών γειτονιών, ανεβάζοντας τα ενοίκια ακόμη υψηλότερα.

Ταυτόχρονα, εδώ και μιάμιση περίπου δεκαετία, το κύριο μέλημα του ελληνικού κράτους ήταν να διασώσει τις τράπεζες, να “ενισχύσει την ρευστότητά τους” και να κουρέψει τα χρέη τους. Το ίδιο φυσικά δεν γίνεται με τα χρέη – μικρότερα ή λίγο μεγαλύτερα- των εργατικών και λαϊκών οικογενειών. Βασικά, γίνεται ακριβώς το αντίθετο: Με την απελευθέρωση των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας (που υπογράφτηκαν από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και εφαρμόζονται αθρώα πλέον από την σημερινή ακροδεξιά και νεοφιλέλευθερη της ΝΔ) μια φτωχή οικογένεια μπορεί να χάσει το σπίτι της από την τράπεζα ή από κάποιο fund για ένα ασήμαντο – σε σχέση με την αξία του ακινήτου- ποσό, εξαιτίας της αδυναμίας πληρωμής κάποιας δόσης ενός στεγαστικού ή άλλου δανείου. Δάνειο που το εν λόγω fund εξαγόρασε για εξευτελιστικό πόσο, προκειμένου να προχωρήσει στην βίαιη “διεκπεραίωση” της αποπληρωμής του, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

Τα ΜΜΕ και το Κράτος προσπαθούν και πάλι να μετακυλήσουν την ευθύνη για αυτές τις κανιβαλιστικές και αντικοινωνικές πρακτικές στους ίδιους τους “ανεύθυνους δανειολήπτες” που “άπλωσαν τα πόδια τους πιο μακριά από εκεί που φτάνει το στρώμα τους”. Για τους αστούς και τα τσιράκια τους, η στέγαση δεν είναι δικαίωμα κανενός και οι φτωχοί θα πρέπει να αποδείξουν με τον ιδρώτα και το αίμα τους ότι “αξίζουν” να μην μείνουν στον δρόμο.

Ας σκεφτούμε όμως την φαινομενική κατάσταση της οικονομίας και τις ψεύτικες υποσχέσεις “ευμάρειας” και “ανάπτυξης” που έδινε κάθε μία από τις κυβερνήσεις των προηγούμενων δεκαετιών, όταν προωθούσε και σιγόνταρε την πολιτική των στεγαστικών (και όχι μόνο) δανείων για τις οικογένειες της εργατικής τάξης και των μικρομεσαίων στρωμάτων. Ας σκεφτούμε τις εκατοντάδες διαφημίσεις των τραπεζών και την στήριξη του Κράτους προς τα προγράμματα αυτά. Ας σκεφτούμε πόσο βίαια ανατράπηκε αυτή η κατάσταση “ευμάρειας” δεκαπέντε χρόνια πριν και ποιοι πλήρωσαν το κόστος με την απώλεια των εργασιών τους, των σπιτιών τους, της ίδιας τους της ζωής πολλές φορές. Και τέλος, ας σκεφτούμε ακριβώς αυτό που είπαμε παραπάνω: Τα δισεκατομμύρια των τραπεζών διασώθηκαν. Τα μικροποσά των χρεών των εργατικών και λαϊκών οικογενειών, από την άλλη, αποτελούν τον τέλειο μοχλό που θα βάλει σε λειτουργία ένα καλοστημένο σχέδιο περαιτέρω αναδιανομής του πλούτου από τα κάτω προς τα πάνω.

Η αλήθεια είναι πως η ιδιοκτησία κατοικίας κυμαίνεται -ακόμη- σε υψηλά επίπεδα στην χώρα μας. Κι αυτό γιατί, ζώντας μέσα στην φτώχεια και την μιζέρια, όταν τους δόθηκε η ευκαιρία, οι εκμεταλλευόμενοι/ες θέλησαν να αποκτήσουν την ασφάλεια που θεωρούσαν πως θα τους προσέφερε το να έχουν ένα κεραμίδι πάνω από τα κεφάλια τους και η θέληση να εξασφαλίσουν το μέλλον αυτό και για τα παιδιά τους. Η εργατική και λαϊκή κατοικία ήταν κάτι που κερδήθηκε μέσα από αγώνες και πιέσεις της οργανωμένης εργατικής τάξης – αν και ο οργανισμός που είχε συσταθεί για αυτόν τον σκοπό (ΟΕΚ) καταργήθηκε εν τέλει κι αυτός στα χρόνια του μνημονίου.

Στην πιο σύγχρονη εποχή, κυρίως από την δεκαετία του ’80, ο συνδυασμός των εργατικών διεκδικήσεων και κατακτήσεων, αλλά και των σχεδίων του κατασκευαστικού Κεφαλαίου προώθησε, με προνομιακούς όρους και ευκολίες, την αγορά πρώτης κατοικίας από τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα. Δεκαετίες μετά, εν μέσω μιας κρίσης που πληρώνουν οι από-τα-κάτω και κατά την οποία η αφαίμαξη των στρωμάτων αυτών τείνει να ολοκληρωθεί, το “ζουμί” που παραμένει ακόμη διαθέσιμο για να στραγγίξουν τα αφεντικά είναι αυτό το ακίνητο κεφάλαιο, η λαϊκή κατοικία.

Τα τελευταία χρόνια γίναμε μάρτυρες σκηνών βγαλμένων από τους χειρότερους εφιάλτες. Σκηνές που μια δεκαπενταετία πριν βλέπαμε να συμβαίνουν σε άλλες χώρες (που επίσης αντιμετώπιζαν την οικονομική κρίση) και δεν μπορούσαμε καν να τις αντιληφθούμε: Μπάτσοι να μπουκάρουν με πολιορκιτικούς κρυούς στα σπίτια λαϊκών οικογενειών, παρέα με εισαγγελείς και μεταφορικές εταιρείες και να πετάνε τον κόσμο έξω από τα σπίτια του από την μία μέρα στην άλλη. Είδαμε να γίνονται τέτοιου είδους επιδρομές ακόμα και σε σπίτια συνανθρώπων μας με αντικειμενικά προβλήματα υγείας που τους απέτρεπαν από το να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές υποχρεώσεις τους.

Να μην μιλήσουμε φυσικά για τις κατασταλτικές επιχειρήσεις απέναντι σε όσους και όσες, αντιμετωπίζοντας τον βραχνά της αστεγίας, πήραν την κατάσταση στα χέρια τους και επέλεξαν να δώσουν ζωή σε άδεια και παρατημένα σπίτια, καταλαμβάνοντάς τα. Εκεί το Κράτος, μέσα και από τα φερέφωνά του, επιλέγει να μιλάει για το “παράνομο” αυτών των πράξεων, την μηδενική ανοχή στην “καταπάτηση της ιδιοκτησίας” και την πάταξη των καταληψιών, προωθώντας προφανώς την λογική πως, στο υπάρχον κρατικό – καπιταλιστικό σύστημα, είναι προτιμότερο ολόκληρα κτίρια να παραμένουν διαλυμένα και παρατημένα, πάρα να στεγάζουν ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, όταν δεν διαμεσολαβεί κάποιο κέρδος για το Κεφάλαιο. Φυσικά, αυτό δεν είναι τυχαίο. Κράτος και Κεφάλαιο θέλουν με αυτόν τον τρόπο να αποτρέψουν την γενίκευση της πρακτικής της κατάληψης στέγης, μια πρακτική που κατά το παρελθόν οι καταπιεσμένοι/ες, η ίδια η εργατική τάξη, είχε οικειοποιηθεί οργανωμένα και συλλογικά σε διάφορα σημεία του πλανήτη.

Τέλος, το περσινό περιστατικό με το ασανσέρ που έπεσε στο κενό στις ριμαγμένες και παρατημένες στο έλεος της φθοράς Φοιτητικές Εστίες Θεσσαλονίκης, όπου από τύχη δεν υπήρξε κάποιο θύμα, αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο το πόσο υπολογίζει και επενδύει το Κράτος σε μια πολιτική “κοινωνικής πρόνοιας και στέγασης” : Οι φτωχοί/ες φοιτητές/τριες, που από ανάγκη και μόνο μένουν σε εκείνα τα επικίνδυνα και ανθυγιεινά κτίρια, αντιμετώπισαν την χλεύη των αρχών, το ξύλο από την αστυνομία και εν τέλει πλήρωσαν με συλλήψεις και δικαστήρια την διαμαρτυρία τους για την κατάσταση προς τον Πρύτανη του ΑΠΘ.

Δεν είναι όμως όλα μαύρα. Η ελπίδα βρίσκεται πάντα στους συλλογικούς αγώνες! Τα τελευταία χρόνια είδαμε να ξεδιπλώνεται ένα μεγάλο κίνημα αλληλεγγύης από κομμάτια της εργατικής τάξης, οργανώσεις, σωματεία και συλλογικότητες, αλλά και από απλούς ανθρώπους, προερχόμενους από τα κατώτερα στρώματα, σε σχέση με το ζήτημα της στέγασης, της ακρίβειας, των υψηλών ενοικίων, των χαμηλών μισθών. Ανθρώπους που έβαλαν τα κορμιά τους μπροστά, σε μια πράξη υψίστης ταξικής αλληλεγγύης και κατάφεραν πολλές φορές να αποτρέψουν τους πλειστηριασμούς στις δικαστικές αίθουσες αλλά και τις εξώσεις στις ίδιες τις κατοικίες των συνανθρώπων τους, την ώρα που ένστολα και μη καθάρματα προσπαθούσαν να πετάξουν τις ζωές τους στο πεζοδρόμιο. Ανθρώπους που, μέσα σε δύσκολες συνθήκες, οργανώθηκαν μαζικά στους χώρους της δουλειάς τους για να μπλοκάρουν απολύσεις και να διεκδικήσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Πρόσφατα επίσης συστάθηκε στην Θεσσαλονίκη η Ένωση Ενοικιαστ(ρι)ών, με την μορφή Σωματείου, για να αποτελέσει ένα όχημα διεκδίκησης για τους συμπολίτες μας που ζουν υπό τον βραχνά των ενοικίων και της συνεχούς, αχαλίνωτης αύξησής τους.

Από την μεριά μας, ως εργαζόμενοι/ες, ως κομμάτι της τάξης που βάλλεται από τις πιο αισχρές αντικοινωνικές πολιτικές Κράτους και Κεφαλαίου, αντιλαμβανόμενοι/ες ότι αύριο μπορεί να βρισκόμαστε εμείς σε αυτή την θέση, πρέπει να σταθούμε δίπλα στους συνανθρώπους μας που κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους, που χάνουν τις δουλειές τους, που αδυνατούν να πληρώσουν τον λογαριασμό του ρεύματος.

Να αγωνιστούμε πλάι-πλάι, ώμο με ώμο, μαζί με το ταξικο κίνημα αλληλεγγύης που έχει δημιουργηθεί και να μην αφήσουμε ούτε ένα σπίτι της εργατικής τάξης να πέσει στα χέρια αυτών των αρπακτικών, ούτε έναν άνθρωπο να βρεθεί στον δρόμο.

Ακόμη, να οργανωθούμε σε συλλογικές δομές, συνελεύσεις γειτονιάς και σωματεία, που θα μπλοκάρουν την ακραία υποτίμηση των ζώων μας σε κάθε επίπεδο, από την στέγαση μέχρι την εργασία και τον ελεύθερο χρόνο.